Sau hơn 10 năm phát triển, bùng nổ về số lượng, nhiều ý kiến cho rằng đã đến lúc truyền hình trả tiền (THTT) cần phải được điều chỉnh lại để có môi trường cạnh tranh lành mạnh và phát triển bền vững.


Sự bùng nổ của truyền hình trả tiền đem lại nhiều sự lựa chọn cho khách hàng. Ảnh: T.H
Việc Quy chế quản lý hoạt động THTT ra đời và có hiệu lực ngày 15/5/2011 được coi là dấu mốc quan trọng của sự điều chỉnh đó. BĐVN xin giới thiệu với bạn đọc loạt bài về THTT qua góc nhìn của những chuyên gia gắn bó nhiều năm với lĩnh vực này.

Sự bùng nổ của THTT đã đem đến cho người dân nhiều kênh thông tin và giải trí để chọn lựa. Ngày càng nhiều đơn vị trong nước và nước ngoài tham gia vào thị trường hấp dẫn này. Tuy nhiên cũng từ đó, nhiều vấn đề đã nảy sinh gây tốn kém cho người dân, lãng phí cho các đài và khó khăn cho công tác quản lý nhà nước.

“Trăm người bán, vạn người mua“

Theo số liệu mà Bộ TT&TT công bố tại Hội nghị về THTT tháng 5/2011 tại Đà Nẵng, hiện lĩnh vực THTT ở Việt Nam đã phát triển nhanh chóng, với khoảng 2,5 triệu thuê bao và hàng trăm kênh TH trong và ngoài nước. Trên 63 tỉnh, thành đều có ít nhất một mạng TH cáp, với 43% hộ gia đình thành thị sử dụng TH cáp, 18% hộ gia đình dùng đầu thu tín hiệu từ vệ tinh. Các loại hình THTT cũng phát triển nở rộ, từ TH cáp, kỹ thuật số, vệ tinh, TH di động, IP TV…, mang lại nhiều lựa chọn khác nhau cho các phân khúc khách hàng. Tuy vậy tỉ lệ sử dụng THTT còn rất thấp so với mức 50 - 60% tại nhiều nước trên thế giới.

Hơn 10 năm qua rất nhiều các nhà cung cấp dịch vụ THTT đã ra đời, tham gia vào thị trường này và tạo ra một cuộc cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Hàng loạt các tên tuổi lớn đã xuất hiện trong lĩnh vực THTT như VTC, HCTV, HTVC, VSTV, SCTV, … và ngay cả các DN viễn thông như VNPT, FPT cũng tham gia vào thị trường “màu mỡ” này. Cùng với các tên tuổi lớn đó, các đài địa phương cũng có hệ thống cáp riêng của mình, biến thị trường THTT thành một mảnh đất cạnh tranh khốc liệt, trăm người bán, vạn người mua.

Về mặt cơ chế thị trường, càng có nhiều người tham gia cạnh tranh thì thị trường sẽ càng minh bạch, công bằng và phát triển tích cực. Thế nhưng, điều đó lại đang diễn ra với chiều hướng ngược lại đối với thị trường THTT của Việt Nam. Đầu tiên là sự chạy đua về số lượng thuê bao, mở rộng thị phần một cách “ăn xổi”. Nhằm đẩy số lượng thuê bao lên cao, các nhà cung cấp THTT tại Việt Nam trong một thời gian dài đã liên tục tung ra các gói với số lượng kênh tăng dần. Ban đầu là các gói 16 kênh, rồi 32 kênh, 74 kênh… và tất nhiên nhiều kênh thì giá tiền cũng cao hơn. Nhưng điều đáng nói là sau khi khách hàng mua các gói kênh này thì mới biết là có đến một nửa tổng số kênh là các kênh có nội dung kém chất lượng, hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài và có cũng như không.

Không chỉ dừng lại ở đó, sự cạnh tranh thiếu công bằng, thiếu minh bạch còn thể hiện ở chỗ các đài trói buộc khách hàng bằng những chiêu “độc quyền”. Trước hết là độc quyền địa bàn khai thác. Nhiều khách hàng không còn lạ lẫm gì chuyện có những khu vực chỉ có thể được lắp đặt cáp của một nhà cung cấp. Tiếp theo là độc quyền về bản quyền một số chương trình đặc sắc để đẩy giá lên cao. Những việc làm đó đã làm mất tính cạnh tranh của thị trường và có thể nói là gần như “cưỡng bức” khách hàng.

Thiệt hại cả hai phía

Cuộc chạy đua của các nhà cung cấp THTT đã gây ra thiệt hại cho nhiều phía, trước hết là người dân. Ông Hoàng Văn Hồng, khu đô thị Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội cho biết: “Gia đình tôi chỉ có một lựa chọn về cáp là truyền hình cáp Việt Nam vì được biết họ đã ký hợp đồng xây dựng cơ sở hạ tầng riêng với Ban quản lý khu đô thị. Nếu có muốn thuê bao của đơn vị khác cũng không được vì họ không có đường vào”.

Anh Nguyễn Phúc Anh đang sống tại khu đô thị Linh Đàm, Hà Nội cho biết: “Hiện nay gia đình tôi đang sử dụng đầu số của VTC, nhưng vì tôi muốn xem giải bóng đá Ngoại hạng Anh nên đã phải lắp thêm đầu thu K+. Giá như các đài có được một sự liên kết thì khách hàng chúng tôi không phải tốn kém như vậy. Bên cạnh đó, các nhà đài đua nhau ra các gói cước với số lượng kênh khổng lồ mà thực chất kênh xem được và đáng xem không nhiều”.

Không chỉ người dân chịu thiệt thòi, ngay cả các nhà đài cũng “khổ” không kém. Do cạnh tranh độc quyền, các đơn vị đã đội chi phí lên cả chục lần một cách phi lý. Điển hình như thương vụ mua bản quyền độc quyền giải bóng đá Ngoại hạng Anh. Bản quyền độc quyền giải Ngoại hạng Anh ban đầu chỉ với giá 1 triệu USD là có thể mua được, sau do các đài tranh đua giá đã được đẩy lên đến xấp xỉ 13 triệu USD. Việc đội chi phí như vậy là bài toán không dễ giải vì không phải cứ tăng tiền thuê bao rồi đổ lên đầu khách hàng. Đồng thời, tốn kém cho việc đầu tư bản quyền khiến các đơn vị cung cấp THTT ít kinh phí hơn cho việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, chất lượng dịch vụ.

Theo ông Lưu Vũ Hải, Cục trưởng Cục quản lý PTTH và Thông tin điện tử (Bộ TT&TT), THTT trong những năm qua đã phát triển tương đối nhanh đem lại nhiều lợi ích cho xã hội. Tuy nhiên do là lĩnh vực mới, đang phát triển nên cũng còn tồn tại một số vấn đề cần phải được điều chỉnh. Bộ TT&TT đã trình Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 20/2011/QĐ-TTg ban hành Quy chế quản lý hoạt động THTT. Quy chế này đã có hiệu lực từ ngày 15/5 và đang được Bộ TT&TT tích cực triển khai nhằm quản lý chặt chẽ hơn để THTT phát triển vững chắc.

Nguồn: itGate

Chủ đề liên quan:

Chủ đề khác: